Ürək tutması, ürəyə axan qanın kəskin dərəcədə azalması və ya tam dayanması zamanı meydana çıxır. Axan qanın dayanması əsasən ürək (koronar) arteriyalarında yağ, xolesterol və digər maddələrin toplanması nəticəsində baş verir. Yağlı, xolesterollu çöküntü “ərp” (plaque) adlanır. Bu ərp toplanma prosesi ateroskleroz adlanır.

Bəzi hallarda, ərp qopa bilir və qan laxtası əmələ gətirir. Hansı ki, bu laxta da qan axınına maneə yaradır. Azalmış qan axını, ürək əzələsinin bir hissəsini zədələyə və ya sıradan çıxara bilir.

Ürək infarktı, həmçinin miokard infarktı adlanır.

Ürək infarktının qarşısını almaq üçün təcili sürətdə müalicə etmək lazımdır.  Əgər özünüzdə ürək tutması əlamətləri hiss edirsinizsə təcili tibbi yardım xidmətinə ( 103 nömrəsinə ) zəng edin.

Simptomları (Əlamətləri)

Ürək infarktı əlamətləri müxtəlif formalarda ola bilər. Bəzi insanlarda simptomlar zəif olur. Bəzilərində isə şiddətli olur. Bəzən isə simptom ümumiyyətlə olmur.

Əsasən rast gəlinən ürək infarktı simptomları bunlardır:

-         Sinə nahiyəsində sıxılma, ağrı, sızıltı, göynəmə.

-         Çiyinə, qollara, kürəyə, boyuna, çənəyə, dişlərə, bəzən isə qarnın üst tərəfinə yayılan ağrı və ya narahatlıq hissi.

-         Soyuq tər

-         Halsızlıq

-         Mədə göynəməsi, qıcqırması

-         Baş gicəllənməsi və ya ani qısa müddətli baş gicəllənməsi

-         Ürəkbulanma

-         Nəfəs daralması

Qadınlarda, boyun qol və ya kürəkdə hissədilən qısa və ya kəskin ağrı kimi atipik (fərqli, tipik olmayan) simptomlar ola bilər. Bəzən infarkt zamanı ilk simptom elə ürəyin dayanması olur.

Bəzən ürək tutması anidən başlayır. Ancaq bir çox insanda saatlar, günlər və ya həftələr öncə xəbərdarlıq siqnalları və simptomlar olur. Kəsilmədən və istirahət zamanı keçməyən sinə ağrısı və ya sıxılması (angina) ilkin xəbərdarlıq siqnalı ola bilər. Angina, (boğaz şişməsi ilə səhf salmayın)  ürəyə gedən qanın axınında müvəqqəti bir azalma səbəbindən yaranır.

Həkimə nəvaxt getməli?

Əgər sizdə ürək tutması və ya infarktı olduğunu düşünürsünüzsə bir an öncə yardım çağırın. Bu addımları izləyin:

-         Təcili tibbi yardıma zəng edin. Əgər siz düşünürsünüzsə sizdə infarktdır, dərhal 103-ə zəng edin. Əgər 103-lə əlaqə saxlaya bilmirsinizsə, bir nəfərin sizi ən yaxın xəstəxanaya aparmasına çalışın.

-         Nitrogliserin qəbul edin. Ambulansı gösləyən vaxtı, təcili yardım çalışanının məsləhətini alaraq və onun bildirdiyi şəkildə nitrogliserini qəbul edin.

-         Əgər həkim tövsiyəsi varsa aspirin qəbul edin. Aspirin qəbulu, qanın laxtalanmasının qarşısını alaraq ürək zədələnməsini azalda bilər.

-         Aspirin digər dərmanlarla qarşılıqlı təsirə girə bilər. Həkiminiz və ya təcili yardım komandasının sizə demədən aspirin qəbul etməyin. Aspirin almaq üçün vaxt sərf edərək 103-ə zəng etməyi gecikdirməyin. Birinci növbədə təcili yardımı çağırın.

Ürək tutması/infarktı keçirən birini görsəniz nə etməlisiniz?

Əgər bu  şəxsin huşu özündə deyilsə və onun infarkt keçirdiyini düşünürsünüzsə, ilk öncə 103-ə və ya bildiyiniz digər təcili yardım nömrəsinə zəng edin.

Yuxusuzluq haqqında məqaləmizi buradan oxuya bilərsiniz.

Dr. Azad Ağayev

Bu və ya saytdakı digər məqalələrin istifadəsi zamanı istinad etməyiniz və www.medicalgroup.az saytına linklə yönləndirmə etməniz mütləqdir. Bütün müəllif hüquqları qorunur.